Wat is nu eigenlijk het verschil tussen zuiveringszout en bakpoeder en kun je het door elkaar gebruiken? In dit blog de verschillen, tips en tricks, hoe te bewaren (en hoe lang) en wat kun je gebruiken als vervanging als je het niet in huis hebt. En natuurlijk wanneer gebruik je bakpoeder, wanneer kies je voor baksoda en waarom gebruiken sommige recepten het allebei?

Table of contents
Wat is het verschil tussen baksoda en bakpoeder?
Deze week in de vraag maar raak: in kookboeken wordt er gesproken van bakpoeder en soms ook van natriumbicarbonaat (ook wel baksoda of zuiveringszout). In het Engels heet dat baking powder en baking soda or sodium bicarbonate. Kun je deze door elkaar gebruiken en waar kun je ze kopen?

Bakpoeder (baking powder)
Bakpoeder is een chemisch middel. Een mengsel van baksoda met wijnsteenzuur (cream of tartar). Soms is daar maizena aan toegevoegd, zodat het wat minder snel met vocht uit de lucht reageert. Want in je deeg of beslag reageert het met vocht. Het geeft luchtigheid in je uiteindelijke recept. Gebruik nooit meer bakpoeder als in het recept beschreven. Te veel zorgt voor een bittere smaak.
Twee fasen
Bakpoeder reageert in twee fasen. De eerste keer begint het te werken als het in aanraking komt met vocht en de tweede fase start als het verwarmt, wordt.
Regel: Hou ongeveer 1 theelepel bakpoeder per 120 gram bloem aan.
Kun je baksoda gebruiken in plaats van bakpoeder?
Alleen als er ook een zuur aanwezig is in je beslag, zoals citroen, karnemelk of zure room. Verder gebruik je, maar ¼e deel van de hoeveelheid bakpoeder zoals in het recept staat. Te veel geeft een zeepachtige, metaalsmaak. Maar er zitten veel haken en ogen aan. Daar kom ik wat later in het blog op terug en ik geef je wat tips over betere vervangers.
Vervangers voor bakpoeder
Het beste resultaat krijg je natuurlijk met bakpoeder, maar goede alternatieven zijn:
- Maak je eigen bakpoeder door 2 theelepels wijnsteenzuur met 1 theelepel baksoda te mengen. Dit is niet houdbaar, dus maak het vers.
- Klop eiwit stijf en voeg dat toe. Het eiwit bevat dan lucht en maakt het baksel luchtig.
- In plaats van water of melk, gebruik je bruisend water (wat ook koolzuur gas bevat wat zorgt voor luchtigheid).
Hoe lang kun je bakpoeder bewaren?
Ongeopend is bakpoeder 18 maanden houdbaar. Eenmaal geopend, waarbij er dus lucht (en vocht) bij kan, is het maximaal 3 maanden houdbaar (mits zo droog mogelijk verpakt).
Hoe controleer je of je bakpoeder nog werkt?
Voeg 1 theelepel bakpoeder toe aan 3 eetlepels heet water. Wanneer er bubbels ontstaan werkt je bakpoeder nog.

Baksoda (zuiveringszout, natriumbicarbonaat, baking soda)
Baksoda is een base. Terug naar scheikunde, bij een reactie tussen een base en een zuur ontstaat CO2, de luchtbelletjes die zorgen dat het beslag of deeg rijst. Baksoda heeft een zuur nodig en zet dat zuur vervolgens om naar een neutrale ph en daarbij komt CO2 vrij. En dat geeft de luchtigheid in je baksels. De zure smaak verdwijnt daarbij (want het zuur wordt omgezet). In een recept met baksoda zie je dus altijd een zure component (azijn, citroensap, karnemelk) om de reactie te starten.
Het is te koop bij de drogist, toko of via een webwinkel. En tegenwoordig ook in kleine hoeveelheden in de supermarkt.
Regel: Hou ongeveer ¼ theelepel baksoda per 120 gram bloem aan.
Kun je bakpoeder gebruiken in plaats van baksoda?
Ja, dat zou kunnen, maar... omdat baksoda vier keer zo sterk werkt, heb je vier keer zo veel bakpoeder nodig in vergelijk met baking soda. Maar dat komt heel nauw.
Voeg je te weinig bakpoeder toe dan wordt je baksel vast en niet luchtig. Voeg je te veel toe dan krijg je een bittere smaak. Ook wordt het baksel zouter door het toevoegen van bakpoeder. Er zijn dus een hoop dingen om rekening mee te houden.
Hoe lang kun je baksoda gebruiken?
Baksoda, zuiveringszout, kun je ongeopend 2 jaar bewaren. Geopend kun je het tot 6 maanden op een droge plaats bewaren.
Hoe controleer je of je baksoda nog werkt?
Doe ¼ theelepel baksoda in een kommetje en meng dat met 3 eetlepels azijn. Wanneer het gaat bruisen werkt de baksoda nog.
Waarom gebruiken sommige recepten zowel baksoda als bakpoeder?
Dat kan verschillende redenen hebben.
- Er zit te weinig zuur in het beslag om voldoende CO2 te maken.
- Wanneer er wel genoeg zuur in zit, maar je een zuurtje in je baksel wilt overhouden. Bijvoorbeeld een licht zure citroen smaak in een citroen cake. Zou je alleen baksoda toevoegen, dan reageert dat met het zuur en vervalt die smaak.
- Om je baksel mooi bruin te krijgen. De zuurgraad is belangrijk voor het kleuren van je baksel in de oven. Door een mengsel te gebruiken kun je een betere bruining krijgen.
In recepten die zowel baksoda als bakpoeder gebruiken kun je de hoeveelheid bloem vervangen door dezelfde hoeveelheid zelfrijzend bakmeel.
Heb je dit recept gemaakt? Tag #byandreajanssen via Instagram. Ik vind het superleuk om te zien hoe je creatie eruit ziet. Video recepten kun je terugvinden op mijn YouTube kanaal. En vergeet niet om de recepten op Pinterest te bewaren, zodat je ze de volgende keer makkelijk terugvindt!
Geef een reactie